Het wordt veel soorten te heet of te droog onder de
voeten. Ze vluchten daarom massaal naar koudere breedtegraden. Er zijn ook
soorten die niet zozeer uit nood naar de Polen reizen, maar gewoon omdat zij in
een opwarmende wereld hun leefgebied kunnen uitbreiden naar streken die ze
voorheen te guur vonden.
In Science
hebben de deskundigen exact berekend hoe snel planten en dieren de afgelopen
veertig jaar richting de polen zijn opgerukt. Dat blijkt te zijn gebeurd met
een snelheid van bijna 17 kilometer per decennium: precies genoeg om de
opwarming tot nu toe te compenseren. In bergachtige streken gaan plant en dier
ook nog met 11 meter per tien jaar de frisse hoogte in. Deze opwaartse beweging
blijft iets achter bij de opwarming…
De nieuwe snelheden zijn twee à drie keer zo hoog als de
laatste schattingen, die nog stammen uit 2003. Een inventarisatie die toen werd
gemaakt, had als uitkomst dat planten en dieren maar met 6 kilometer per tien
jaar richting de polen verhuisden, en met 6 meter per tien jaar bergopwaarts.
Het aanpassingsvermogen van de natuur is dus groter dan
gedacht. Toch durven de biologen niet te beloven dat er door de opwarming van
de aarde nu minder soorten zullen uitsterven. Daarvoor is uitsterven een te
grillig proces, waarin bijvoorbeeld ook meespeelt of het leefgebied van een
soort versnipperd is.
Rik Leemans, hoogleraar milieusysteemanalyse aan de
Wageningen Universiteit, hangt dan ook geen vlag uit. "Het lijkt positief,
die snelle aanpassing. Maar er zit een addertje onder het gras: het gaat om een
gemiddelde. Vooral de meest voorkomende soorten schuiven snel op. Maar juist de
bijzondere en kwetsbare soorten die we willen beschermen, verplaatsen zich te
langzaam om de opwarming bij te houden. Daarom kun je niet zeggen dat het
uitsterven nu zal meevallen…
Omdat de politiek vrijwel niets doet om de CO2-uitstoot
verder terug te dringen, warmt de aarde de komende eeuw waarschijnlijk 4 à 5
graden op. Dit betekent dat planten en dieren in honderd jaar tijd 300 tot 500
kilometer naar de Polen moeten opschuiven om in een gebied met dezelfde
temperatuur te blijven."
Omgerekend moeten ze vluchten met 40 kilometer per
decennium, en dat is ruim het dubbele van wat de meeste soorten vandaag laten
zien. "Ik ben bang dat die druk vaak te groot zal blijken. De voorspelling
blijft daarom dat een kwart van de planten en dieren de komende eeuw zal
uitsterven."Bron: Trouw, Sander Becker - 19.08.2011
