arctica 33 – Poolkoorts

Boeken, films, tentoonstellingen, etc. 
Nomad19 mrt t/m 5 jun 2011 / Jeroen Toirkens / fotodocumentaire tentoonstelling
GEMAK / Paviljoensgracht 20-24 / 2512 BP Den Haag / T: 070 3638968
www.gemak.org  www.nomadslife.nl
Open: di t/m vr: 12.00-17.00 u., za + zo: 13.00-17.00 u. Toegang gratis.
19 maart
: Presentatie van het fotoboek Nomad en opening tentoonstelling.
Verschillende activiteiten gedurende de tentoonstelling, waaronder een fotodocumentaire over nomadisch leven, de oudste vorm van bestaan.
22 mei 15 uur debat, gespreksleider Thijs Broer, politiek redacteur Vrij Nederland.
Jeroen Toirkens legde het leven van een aantal nomadische volken vast. Daarvan stelde Wim van Sinderen, hoofdconservator fotomuseum Den Haag, een uitgebreid overzicht samen.


Nomad / Fotoboek / Jeroen Toirkens
met een essay van Jelle Brandt Corstius.
Uitgeverij Lannoo (2011) / € 39,99 / 208 blz.
ISBN: 9789020995985 / www.lannoo.be
Sinds 1999 brengt Jeroen Toirkens met zijn project NomadsLife de eeuwenoude leefwijze van nomaden in beeld, meestal in zwart/wit. Tenminste, zolang het nog kan. Twaalf jaar en elf reizen naar de meest afgelegen, vaak Arctische gebieden leverden Toirkens vele foto’s. Bijzonder is om te zien hoe niet alleen deze volken zich in die twaalf jaar ontwikkelden, maar ook hoe het fotowerk en het reizen van Toirkens zich ontwikkelde. Jelle Brandt Corstius schreef voor dit unieke fotoboek een persoonlijk verslag over de twee keren dat hij meereisde. Bijzonder is het contrast tussen zijn en Toirkens’ manier van reizen en het is verassend hoe zijn handen ineens onder het walvisbloed zitten.
Nomadische en semi-nomadische volken leven onder vaak extreme omstandigheden in symbiose met natuur en klimaat. Niet alleen laten de foto’s zien dat veel nomaden oude tradities proberen op te pakken en zich politiek en cultureel organiseren, maar ook laten zij de keerzijde van het nomadenleven zien. Corruptie, problemen met landrechten en wijdverbreid alcoholisme hebben hun weerslag op inheemse volken. Door verstedelijking, globalisering, droogte, armoede, exploitatie, EU-invoerverbod, vervuiling en versnelde klimaatverandering wordt het steeds moeilijker om vast te houden aan hun eigen manier van leven.
Jeroen Toirkens (1971) studeerde fotografische vormgeving aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. In 2004 en 2010 won hij prijzen bij de Zilveren Camera met foto’s uit Mongolië en Groenland.
Jelle Brandt Corstius (1978) is publicist en programmamaker (VPRO-Zomergasten, Van Moskou tot Magadan, enz.) was Trouw-correspondent in Moskou.


Arctic with Bruce Parry
DVD / ± € 39,95 / www.bbcshop.com
Op BBC2 startte in januari 2011 een vijfdelige serie waarin Bruce Parry de inheemse Arctische volken rond de Poolcirkel bezoekt. Het zijn unieke momentregistraties van een leefwijze die (dreigt uit te sterven) uitsterft. Beelden die binnenkort niet meer gemaakt kunnen worden. Met veel respect onderzoekt Parry hoe onder meer Sakha, Eveny Groenlanders, Inupiak, Samen en Gwich'in elk op hun wijze hun manier van leven in stand proberen te houden. Daarbij schuwt hij onderwerpen als walvis-, zeehondenjacht en exploitatie van grondstoffen niet. In de serie Tribe deed hij al verslag van zijn bezoek aan de Nenets op Jamal. Parry bezoekt onder meer: Qaanaaq, Maamorilik, Uummannaq op Groenland - Old Crow en Fort McMurray, Fort McKay in Canada - Murmansk, Archangelsk, Nyukhcha, Sakkyryr Yakutsk, en Delong Valley in de Russische Federatie - Tønsvik in Noorwegen - Prins William Sound - Nome Kaktovik in Alaska, alsook Spitsbergen.
Het Belgische Canvas zendt de serie inmiddels uit. In de ondertiteling zie je dat de respectvolle woordkeuze van Parry enigszins verloren gaat. Dat belooft wat voor de Nederlandse uitzending. Het is nog niet bekend welke omroep de serie aankoopt.

Arctic /
Boek / Bruce Parry en Huw Lewis-Jones (2011) / Engels / 272 blz.
Conway Anova Books (2011) / ISBN 9781844861309 / www.anovabooks.com
Bij de BBC-serie Arctic with Bruce Parry is een dagboek verschenen van de reis langs de inheemse Arctische volken in de zomer van 2009. Ook gaat Parry inhoudelijk in op de situatie van deze verdwijnende volken in. Een aanrader.


Perspectief voor Papoea.
Het verhaal van mijn leven en mijn strijd.
Autobiografie / Viktor Kaisiëpo Msn,
opgetekend door Willem Campschreur (2011)
€ 19.50 / 272 blz. / ISBN 9789460221149
www.kitpublishers.nlViktor Kaisiëpo (1948-2010) vertelde in de laatste maanden van zijn leven aan Willem Campschreur zijn verhaal over de gedwongen komst naar Nederland en zijn levenslange strijd voor de rechten van de Papoea’s en daarmee voor alle inheemse volken. Gekscherend nam hij me kwalijk dat ik daaraan een extra zetje heb gegeven. Hij kon zijn verhaal niet afmaken en overleed op 31 januari 2010. Postuum tekende Campscheur zijn indrukwekkende levensverhaal in boekvorm op, wat leest alsof je Viktor hoort vertellen. Toch is het ook een handboek in de strijd voor inheemse rechten.

Nova Zembla
Film / Eyeworks Film & TV Drama / www.eyeworks.tv
Reinout Oerlemans gaat in samenwerking met Inspire Pictures een 3D-film maken over het heldenepos: de overwintering op Nova Zembla. In 1596, op zoek naar de Noordoostelijke doorvaart, strandde Barentsz in het pakijs en overwinterde met zijn bemanning op het eiland. In 1597 overleed Barentsz en werd daardoor wereldberoemd.
Oelemans: ‘Dit verhaal heeft als kind al ontzettend veel indruk op me gemaakt. De overlevingsdrang, de doorzettingskracht en de onvoorstelbare heroïek. Ik heb al langer met het idee in mijn hoofd gelopen hier een speelfilm van te maken, iets dat gek genoeg nog niet eerder gebeurd was.’
Prof. Dr. Louwrens Hacquebord, directeur Arctisch Centrum RUG: ‘We hebben afgelopen zomer een geanimeerd gesprek gehad over zijn plannen. Hij wilde een beetje sparren over de belevenissen van Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck op Nova Zembla. Maar Oerlemans moet de historie geen geweld aandoen.' De film past goed in de neo-VOC tijd ‘Op naar Jamal!’ en sluit mooi aan op het vriendschapsjaar Rusland-Nederland in 2013. Bron: 6 januari 2011, www.telegraaf.nl/prive 


Inuitkunst - schenking Van Berkel
Tot 2 mei 2011 / galerijtentoonstelling / Museum Volkenkunde
Steenstraat 1 / 2312 BS Leiden / T 071 5168 800 / www.rmv.nl

Silent Snow
Filmfestival Movies that Matter
Documentaire / Jan van den Berg & Pipaluk de Groot (2011) / 75 min. / Theater aan het Spui
Spui 187 / 2511 BN Den Haag / T 070 346 52 72 www.silentsnow.org
27 mrt 2011 / 19.00 u. / Taco Ruighaver interviewt Jan van den Berg.
30 mrt 2011 / 17.00 u. / Ardy Stemerding interviewt Jan van den Berg.
Onthutsende documentaire waarin een jonge Inuit drie continenten bereist en de gevolgen van chemische verontreiniging voor mens en milieu onderzoekt.


Galerie Week-End
26 mrt. 2011 / 13.00-17.00 u. 27 mrt. 10.00-13.00 u.
Galerie Canuit / F.D. Rooseveltlaan 116 / 5625 PD Eindhoven
T.: 040 2415806 / www.canuit.com




Foto achterpagina: Paulus Larsen uit Oost-Groenland bekijkt Arctica tijdens zijn bezoek aan Museon, Den Haag op 23 november 2010 in het kader van www.roots2share.nl


Niet alleen ... ijsberen ijsberen ... rond de ... Noordpool…
Het ijs smelt ook onder de voeten van inheemse Arctische volken!

Arctic Peoples Alert komt op voor inheemse volken in de landen rond de Noordpool, zoals Inuit, Nenets en Samen.
Help het werk van Arctic Peoples Alert mogelijk te maken.
Word donateur voor min. € 12,50 per jaar en ontvang ongeveer drie keer per jaar het bulletin Arctica.
Geplaatst: 04.10.2013